Na afloop van de bijeenkomst ‘Atheïsme en Politiek’ in Rotterdam moest ik denken aan een opmerking van open source software goeroe Richard Stallman:
If you want to accomplish something in the world, idealism is not enough—you need to choose a method that works to achieve the goal. In other words, you need to be “pragmatic.”
Persoonlijk zie ik bijzonder weinig een een atheïstische politieke partij zoals werd voorgesteld door Frans van Dongen, en wel hierom: atheïsme is politiek gezien niets. Je kunt nu SP stemmen en atheïst zijn, en je kunt atheïst zijn en PVV stemmen. Ik stem al jaren D66, en dat doe ik niet omdat ik niet in goden geloof, maar omdat ik ook nooit een mening heb. Atheïsme is geen ideologie, het is niet links of rechts, en het heeft geen standpunt anders dan dat er met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid geen goden zijn.
Het lijkt mij daarom ook bijzonder lastig om een partijprogramma op te stellen waar de hele, diverse achterban zich in kan vinden dat verder gaat dan een strikte scheiding van religie en staat. Wat is het atheïstisch-seculiere standpunt over de hypotheekrenteaftrek, het fileprobleem, de oorlog in Afghanistan, het publieke-omroepbestel, gaswinning in de Waddenzee, het klimaat, etc. etc. etc.?
Zonder een duidelijk en breed partijprogramma zie ik het niet gebeuren dat een
atheïstische partij bij de komende verkiezingen een zetel gaat halen. Een one-issue partij op confessionele basis is alleen levensvatbaar als de achterban op basis van de levensbeschouwing stemt. Daarom werkt de SGP wel, en zal, naar ik vrees, een Atheïstisch Democratisch Appel niet van de grond komen. Een overtuigde atheïst gaat niet op een atheïstische partij stemmen alleen omdat die partij atheïstisch is. Een doorsnee ongelovige hond gaat niet stemmen op een partij die alleen maar van religie af wil.
En dan komt nu het bruggetje naar het pragmatisme van Stallman.
Als het oprichten van atheïstische partij niet de juiste methode is om een sterk seculier geluid in de Nederlandse politiek door te laten klinken, wat is het dan wel? Volgens mij moet je van onderaf beginnen, en een zo breed mogelijk draagvlak voor zaken als een strikte scheiding van religie en staat en het afschaffen van door de staat gesubsidieerd speciaal onderwijs creëren. Mensen laten inzien dat het doodnormaal is om niet in een baard (m/v) op een wolk te geloven. Een heuse grassroots movement. Atheïsme, het redelijke alternatief voor haatbaarden. Yes we can en dat soort toestanden.
Daarom kon ik mij ook uitstekend vinden in het pleidooi van Sarah Strous voor een in oprichting zijnde seculiere belangenvereniging c.q. lobby, en zal de ontwikkelingen met belangstelling volgen.