Brief aan het RefDag 2: reactie

Vorige week woensdag schreef ik een brief aan het RefDag. Ondertussen had ik de hoop op een reactie laten varen, maar tot mijn grote verbazing lag er vanochtend toch een mailtje van de wetenschapsredactie in de inbox te wachten. Leest u mee? [1]

Het artikel wat u las op onze site was een eenkolommer -dus een klein bericht- in de dagkrant, dat tevens online is geplaatst. Daardoor was de ruimte voor enige nuance zeer beperkt.

Fijn om te weten dat er wel (zeer beperkt) ruimte was voor nuance, maar dat deze nuance van ondergeschikt belang bleek. Daarom kan ik ook niet anders dan herhalen dat dit mij van een krant als het Reformatorisch Dagblad tegenvalt.

Het is inmiddels onze ervaring dat ook gedegen en genuanceerde researchartikelen felle -maar helaas niet inhoudelijke- reacties oproepen.

Daar twijfel ik geen moment aan. Zeggen wat je denkt is anno nu een groot goed, terwijl eerst nadenken bij wat je te melden denkt te hebben een elitair, politiek correct links hobbydingetje lijkt te zijn. Wat natuurlijk niet wegneemt dat nuance en hoor-en-wederhoor een goed journalistiek gebruik heet te zijn.

Ik denk daarom dat er meer aan de hand is. Wat mij nog het meest opviel in de diverse reacties op internet was dat de “Origins” gelijk werd geschakeld met de Bijbel en de Koran, alsof het ook een religieus boek betrof.

Hoewel ik meteen beken dat ik lang niet alle reacties op het internet gelezen heb, is deze vergelijking mij dus nergens opgevallen. Er staat mij slechts één reactie bij waar zowel de bijbel als The Origin in genoemd werd, en dat is een uitspraak van Eugenie C. Scott in een online briefwisseling met Ray Comfort zelf:

We agree that it would be nice for students to get a free copy of Darwins best-known book, On the Origin of Species. I’ll even go further than he might: The Origin—like Shakespeare and the Bible—should be on every educated person’s bookshelf.

De enige overeenkomst tussen The Origin en religieuze geschriften als de bijbel en koran die ik zie is dat het invloedrijke boeken zijn, op hun eigen manier.

En, zoals u wel zult weten, is de evolutietheorie van Darwin door mensen als Richard Dawkins inmiddels verheven tot een exclusief geloof, dat andere geloven, zoals het christelijke of het islamitische uitsluit. Dat verklaart mijns inziens voor een belangrijk deel de felle reacties op acties als die van Ray Comfort.

Nee. Nee, nee, driewerf en nogmaals nee. Et tu, RefDag? Moet ik echt aan iemand van de wetenschapsredactie het verschil tussen wetenschap en geloof uitleggen?

Vooruit dan maar. Geloof is per definitie het voor waar aannemen van dingen zonder dat er bewijs voor is. Dit heeft helemaal niets de wetenschappelijke methode te maken. Wetenschap neemt niets aan omdat iemand zegt dat het zo is, wetenschap doet op basis van de bestaande theorie een voorspelling en voert experimenten uit om te zien of de waarnemingen bij de voorspelling passen. Als dit niet zo blijkt te zijn, of als het experiment niet te herhalen valt, dan dient deze hypothese afgewezen te worden. Komen de waarnemingen wel overeen bij wat je op basis van de theorie zou mogen verwachten, dan kan je de hypothese verder aanpassen en verfijnen.

Op basis van dit proces kan ik mij niet voorstellen dat iemand de evolutietheorie tot een exclusief geloof heeft verheven, laat staat een bioloog als Dawkins. [2] Geen enkele wetenschapper neemt de evolutietheorie aan omdat Darwin het zo mooi kon vertellen. Sterker nog, in de 150 jaar na On the Origin of Species is er constant onderzoek gedaan naar de evolutietheorie door natuurlijke selectie. Keer op keer op keer onderschreven de waarnemingen de theorie, zelfs op gebieden waar Darwin niets van wist, zoals genetica, DNA en platentektoniek. Met de huidige kennis kan je zonder meer stellen dat evolutie een wetenschappelijk feit is.

De evolutietheorie is waar omdat er een overdaad aan bewijs voor is. Geloof is waar omdat men/de bijbel zegt dat het waar is, omdat men diep van binnen ervan weet is dat het waar is. Als er overtuigend bewijs tegen de evolutietheorie komt, dan moet deze rigoureus op de schop of zelfs helemaal de prullenbak in. Geloof zal altijd ongewijzigd waar blijven, tot er weer eens een schisma langs komt. [3]

Geloof en wetenschappen hebben bijzonder weinig met elkaar te maken. Religie en wetenschap sluiten elkaar daarom ook niet uit: de evolutietheorie blijft waar, of je nu in de christelijke, islamitische, Noorse, romeinse, Griekse of Germaanse god(en) gelooft of niet. Al zouden er mensen zijn die de evolutietheorie als religie aanhangen, dan verandert dit niets aan de waarheid ervan. Maar gezien het mij zeer onwaarschijnlijk lijkt dat er mensen zijn die dit doen, lijkt mij dit ook geen verklaring van de felle reacties.

Gezien de redacteur de standaard anti-evolutie-dooddoener “evolutie is ook een geloof” aanvoert voel ik niet de dringende behoefte verder in discussie te gaan, dus laat ik het hier bij.

Update 23:30 Zie ook hoe prof. dr. mr. Herman Philipse even pats-boem-bang het hele verhaal veel bondiger samenvat in deze GeenStijl.tv reportage over het supergeheime Gereformeerden Overleg inzake oorsprongsvragen en het bijbelse scheppingsmodel.

  1. Disclaimer: disclaimers als De informatie verzonden met deze E-mail is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Gebruik, in welke vorm dan ook, van deze informatie door anderen dan de geadresseerde is verboden. hebben juridisch gezien een verwaarloosbare betekenis, gezien dergelijke zaken vooraf overeengekomen dienen te worden.
  2. Nou ja, ik kan het me wel voorstellen, maar dan ga ik er vanuit dat degene die dat doet weinig kaas van wetenschappelijke methode heeft gegeten.
  3. Graag verwijs ik bij deze naar de ondoorgrondelijke hoeveelheid stromingen binnen het protestantse Christendom.